Het is zonde als een bouwproject niet door kan gaan door de wet- en regelgeving omtrent stikstof. Besluitvorming over plannen en projecten gaat moeizaam sinds de invoering van de PAS-wet. Zelfs bij onderhoudsprojecten wordt de vraag gesteld of de werkzaamheden vergunningplichtig zijn. Maar wees gerust: oplossingen zijn mogelijk.

Overheden en de bouwsector moeten samenwerken, vindt Robby van den Broek, Adviseur Duurzame Leefomgeving en ecologisch deskundige bij Roelofs. Hij geeft bij Bouwmeesters de training Succesvolle Stikstofaanpak bij (Civiele)Bouwprojecten. “Door slim naar de situatie te kijken en preventief te handelen, kun je nu al aantonen wat stikstof in jouw project gaat doen”, zegt hij. “In Nederland heb je veel activiteiten op een vierkante kilometer dan in landen waar er meer ruimte is.” Door slim te kijken naar ruimte kun je ervoor zorgen dat bouwprojecten toch doorgaan. Juist in de komende jaren, waarin de bouw van circa 1 miljoen huizen staat gepland.

Robby heeft 5 tips voor je om slim met stikstofwetgeving om te gaan in jouw bouwproject:

Tip 1: Wees je bewust van wat stikstof is en hoe het zich beweegt.

Waarom is stikstof gevaarlijk? Of is het helemaal niet gevaarlijk? En wat voor effect heeft het op jezelf, op je levenswijze en op de natuur? Dat is de basiskennis die iedereen moet hebben, vindt Robby. Want als je een kip zonder kop aan de gang gaat met de Aerius calculator (een tool waarin je vergunning wordt gevoed), dan bereik je nog niks.

Even gauw terug naar de basis: Stikstof is een gas dat je niet kunt zien of ruiken. Het zit in de lucht om ons heen en is heel belangrijk voor planten en dieren. Door biologische en mechanische processen worden stikstofverbindingen gemaakt zoals ammoniak en stikstofoxide. En als er te veel stikstof in kwetsbare natuurgebieden terechtkomt, kan dat slecht zijn voor de dieren en planten die daar leven. Wanneer stikstofverbindingen uit de lucht neerslaan op de grond, kan het de biodiversiteit in kwetsbare natuurgebieden bedreigen. Dit kan bijvoorbeeld gebeuren bij de bouw van wegen, bruggen en andere grote infrastructurele projecten die kunnen leiden tot meer stikstofuitstoot.

Tip 2: Ga in de bouwfase zo efficiënt mogelijk om met grond, materialen en verkeersbewegingen

Als er veel grond verplaatst moet worden voor een bouwwerk, komen stikstofdeeltjes die daar neergedaald zijn weer in de lucht. Houd bij het ontwerp van een bouwproject rekening met een mogelijkheid waarbij grond verplaatsen niet nodig is. Een asfaltweg heeft bijvoorbeeld een funderingsconstructie nodig. Dan moet je 40 tot 50 centimeter graven. Bij andere constructies, zoals bijvoorbeeld een betonweg, is dat niet nodig. Een ander voorbeeld is alles prefab ontwikkelen. Bij prefab wordt een groot deel van de bouwactiviteiten vooraf in een fabriek gedaan, waardoor er minder activiteiten op de bouwplaats zelf nodig zijn. Dit vermindert de uitstoot van stikstof, omdat er minder verkeer van bouwvoertuigen is en minder energie nodig is voor het gebruik van machines en gereedschappen op de bouwplaats.

Tip 3: Houd voor de bouwfase al rekening met de gebruiksfase

Om de uitstoot van stikstof in de bouw te verminderen, moet niet alleen gekeken worden naar de bouwfase zelf, maar ook naar de gebruiksfase van het bouwwerk. Het neerzetten van een nieuw bouwwerk, zoals een weg of woonwijk, resulteert in extra transportbewegingen. Het forensisch verkeer en de vuilophaaldiensten zorgen voor uitstoot van stikstof. Om dit te verminderen kan er bijvoorbeeld gedacht worden aan het organiseren van centrale afhaalpunten voor bezorgdiensten of het stimuleren van het gebruik van deelauto’s en openbaar vervoer in de wijk.

Voor krimpregio’s is het juist van belang om het openbaar vervoer een kans te geven. Dit kan bijdragen aan het verminderen van de uitstoot van stikstof. Ook de locatie van woningbouw is belangrijk. Het anders projecteren van gevels kan al een groot effect hebben op de uitstoot en depositie van stikstof.

Het is van belang om bij het ontwerpen van wijken en bouwwerken rekening te houden met de toekomst. Vroeger werden wijken niet ingericht met het oog op duurzaamheid en het verminderen van stikstofuitstoot. Nu is dat wel nodig, anders zal de vergunningaanvraag voor bouwprojecten afgewezen worden vanwege de impact op het milieu en de natuur. Door het organiseren van het transport en het positioneren van groen kan de uitstoot van stikstof in de gebruiksfase van bouwwerken verminderd worden.

Tip 4: Richt een nieuwe wijk in op een dusdanige manier dat het verplaatsen van stikstof moeilijker wordt gemaakt

Stikstofdeeltjes zweven door de lucht. Stel je voor: er wordt een nieuwe wijk gebouwd, dichtbij een natuurgebied. Het natuurgebied moet zo min mogelijk hinder ondervinden van de nieuwe wijk. Hoe los je dat op? Het Aerius model rekent onder andere met windrichtingen. De wind blaast stikstofdeeltjes in een bepaalde richting. Zorg voor constructies waar die deeltjes tegenaan waaien, zodat ze niet in het natuurgebied terechtkomen. Dit betekent dat er bijvoorbeeld grondwallen gemaakt kunnen worden, of er een bos tussen het natuurgebied en de woningen aangelegd kan worden met bomen en planten die beter omgaan met stikstof.

De volgende vraag is: hoe ga je bouwen? Bouw je alleen laagbouw, of komt er hoogbouw tussen de laagbouw en het natuurgebied? Hier geldt hetzelfde principe als bij het aanleggen van het bos: de stikstofdeeltjes waaien tegen de hoogbouw aan, vallen neer en bereiken minder snel het natuurgebied. Van ammoniak en stikstofoxide wat wordt uitgestoten door verkeer worden mensen over het algemeen niet ziek, maar planten en dieren wel. Waardoor de biodiversiteit afneemt. Hoogbouw neerzetten op een andere plek ten opzichte van de laagbouw heeft effect op de stikstofdepositie in een Natura 2000 gebied.

Overheden en aannemers moeten hierin leren samenwerken om een zo goed mogelijke balans te krijgen tussen horizontale bouw (infrastructuur) en verticale bouw (woningen en bedrijfspanden). Door slim naar de situatie te kijken en preventief te handelen toon je vroeg in de ontwikkelingsfase aan hoe het zit met stikstof. Dat kan al zo eenvoudig zijn als een weg noordelijker of zuidelijker aanleggen.

Tip 5: Leer Aerius calculaties doen

Een Aerius calculator is een hulpmiddel dat kan helpen of het aanvragen van een vergunning in het kader van de Wet Natuurbescherming noodzakelijk is. Het is een wetenschappelijk onderbouwde tool die berekent hoeveel stikstof er op een bouwlocatie wordt uitgestoten. Hierdoor kan worden bepaald of er sprake is van een te hoge belasting van nabijgelegen N-2000 gebieden. De Aerius calculator heeft verschillende modules, waarvan de calculator-module specifiek wordt gebruikt om te kijken of een vergunning aanvraag noodzakelijk is.

Voor aannemers die zich zorgen maken over stikstofuitstoot, kan de Aerius calculator een waardevol hulpmiddel zijn. Het kan helpen bij het berekenen van de stikstofuitstoot van een project, en waar nodig aanpassingen maken om de uitstoot te verminderen. Op deze manier kan een aannemer proactief handelen om ervoor te zorgen dat een bouwproject voldoet aan de stikstofnormen.

In de training ‘Succesvolle Stikstofaanpak bij (Civiele)Bouwprojecten’ bij Bouwmeesters leer je alles over Aerius. Je leert de 5 producten van de Aerius module kennen en ontdekt welke voor jou van toepassing zijn, hoe je de producten inzet en wat je nodig hebt om de Aerius modules te vullen.

Training Succesvolle Stikstofaanpak bij (Civiele)Bouwprojecten

Door slim te kijken naar ruimte kun je ervoor zorgen dat bouwprojecten toch door kunnen gaan. Maar hoe vind je oplossingen tussen alle regels en wetten? Met de training Succesvolle Stikstofaanpak vind jij makkelijker de oplossing voor jouw project. Hoe creëer je stikstofruimte? Wat mag nog wel? Wat zijn de mogelijkheden om een (onderhouds)project door te laten gaan? Op deze vragen weet je het antwoord na deze training en wordt jouw (civiele) bouwproject een succes.