De ambitie van Nederland kennen jullie waarschijnlijk al: Nederland wil een volledig circulaire economie realiseren. Belangrijk om onder andere het uitputten van grondstoffen, vervuiling en klimaatverandering tegen te gaan. Steeds meer zien we in de bouw het circulair bouwen door hergebruik van materialen terugkomen of het bewust toepassen van materialen die in een volgende levenscyclus opnieuw kunnen worden hergebruikt. Toch brengt het circulair inkopen voor een aanbesteder vaak onzekerheden en risico’s met zich mee. In welke mate is het mogelijk om circulair en eventueel modulair te bouwen? Welke materialen zijn beschikbaar en bruikbaar en in hoeverre is een toepassing haalbaar en wenselijk met het oog op levensduur, kosten, onderhoudbaarheid? Kortom krijg ik wel wat ik wil?

Het aanbesteden van circulair bouwen

Circulair bouwen vraagt vaak om innovatieve oplossingen waarbij het voor aanbesteders vooraf lastig te overzien is. Welke mogelijkheden zijn er precies en wat is de best passende oplossing voor het project. Vaak worden dergelijke projecten daarom niet traditioneel in de markt gezet, maar wordt gekozen voor een contractvorm waarbij de circulaire oplossingen uit de markt worden gehaald.

UAV-GC contract en circulariteit

Het uitvragen van circulariteit door middel van een UAV-GC contract biedt kansen, maar brengt zeker ook risico’s met zich mee. Een nadeel van UAV-GC contracten is dat de aannemer het ontwerp binnen de vooraf opgestelde eisen en randvoorwaarden uit het contract opstelt en het voor opdrachtgever en (eind)gebruikers lastig is om hierin tijdens de ontwerpfase bij te sturen. Juist bij het toepassen van circulariteit, waarbij vaak innovatieve oplossingen worden toegepast, is het lastig om vooraf de juiste eisen en randvoorwaarden te formuleren. Het risico bestaat dat weliswaar tot een circulair ontwerp wordt gekomen, maar dat deze niet overeenkomt met de verwachting van opdrachtgever of de gebruiker. Het gegeven dat informatieoverdracht tussen partijen vaak moeizaam verloopt draagt hier ook niet bij. Wanneer een object zoals een circulaire brug na 5 jaar alweer vervangen moet worden, omdat deze niet aan de verwachtingen voldoet. Dan is de schade helaas groter dan de winst. Om bovenstaand risico (deels) te ondervangen zijn er verschillende opties zoals het toepassen van een concurrentiegerichte dialoog, het aanbesteden van een innovatiepartnerschap, maar zeker ook het werken in bouwteam.

Bouwteam en circulariteit

Het voorbereiden van circulaire projecten middels een bouwteam heeft als groot voordeel dat opdrachtgever, beheerder, aannemer, leveranciers en andere deelnemers gezamenlijk in het bouwteam aan de slag gaan om te kijken hoe tot een circulair ontwerp kan worden gekomen waarbij tegelijk wordt gekeken naar andere criteria zoals functionaliteit, levensduurkosten, vormgeving, onderhoudbaarheid, vandalismebestendigheid etc. Deelnemers wegen middels een TOM (Trade Off Matrix) verschillende opties af en maken hierbij een zorgvuldige en onderbouwde keuze waarbij zoveel mogelijk invulling wordt gegeven aan circulariteit, terwijl het ontwerp ook aan de overige wensen en eisen voldoet. Juist door dit trechtermodel toe te passen in het ontwerpproces worden faalkosten door een niet passend ontwerp voorkomen.

Verder is juist bij circulair bouwen de inbreng van deelnemers zoals beheerders en leveranciers essentieel. Deze deelnemers nemen normaal gesproken meer op de achtergrond deel aan het ontwerpproces, terwijl zij juist diegene zijn die kennis hebben van de materialen of het werk na realisatie in gebruik moeten nemen.

Voordelen bouwteams voor circulair bouwen

Bouwteam heeft ten opzichte van andere samenwerkingsvormen onder andere de volgende voordelen voor circulair bouwen:

  • Bouwteam faciliteert de voor circulair bouwen benodigde ketensamenwerking waarbij deelnemers vanuit opdrachtgever (zoals beheerder) en aannemer (onderaannemers, leveranciers) gelijkwaardig deelnemen aan het bouwteamproces;
  • Tijdens het bouwteamproces worden de mogelijke circulaire kansen afgewogen tegen andere criteria zoals levensduur, onderhoudbaarheid e.d. en worden weloverwogen keuzes hierin gemaakt
  • Het is eenvoudiger om grip te houden op zowel realisatie- als levensduurkosten;
  • Doordat opdrachtgever en aannemer samen het ontwerp opstellen is de kans op een mismatch in het ontwerp door verschillende verwachtingen of onvoldoende informatieoverdracht kleiner;
  • In het bouwteam wordt gezamenlijk afgewogen in hoeverre eventuele risico’s die samenhangen met circulair bouwen acceptabel zijn en worden de risico’s gezamenlijk beheerst.

Wil je meer weten over bouwteams en de mogelijkheden voor jou? Kijk dan snel bij de training  Succesvolle bouwteams, Bouwteams winnen en Samenwerken in bouwteams en word de bouwteamexpert!