Nederland heeft zo’n 162 Natura 2000-gebieden. In deze gebieden worden bepaalde dieren, planten en hun natuurlijke leefomgeving beschermd om de biodiversiteit te behouden. Dat heeft gevolgen voor bouwers, want die moeten rekening houden met stikstofuitstoot en de bouwomgeving van (nieuw)bouwprojecten.
Begin 2023 werd in de provincie Noord-Brabant nog een stop gezet op de vergunningen voor bouwprojecten die leiden tot extra neerslag van stikstof in Natura 2000-gebieden. Zo’n honderd bouwprojecten in de provincie kregen geen vergunning. Dat had vooral effect op de aanvragen in de agrarische sector, de infrastructuur en de industrie. Maar waarom is dit zo’n probleem?
De richtlijnen van Natura 2000
Natura 2000-gebieden vallen onder de Vogelrichtlijn en de Habitatrichtlijn. Nederland kent 162 Natura 2000-gebieden. Dit zijn Europese richtlijnen om de biodiversiteit te waarborgen. Deze gebieden zijn geselecteerd op basis van soorten en habitattypen die bescherming nodig hebben. Door slim te kijken naar ruimte kun je ervoor zorgen dat bouwprojecten toch doorgaan. Juist in de komende jaren, waarin de bouw van circa 1 miljoen huizen staat gepland.
Waarom is stikstof gevaarlijk voor Natura 2000-gebieden?
Stikstof is een gas dat je niet kunt zien of ruiken. Het zit in de lucht om ons heen en is heel belangrijk voor planten en dieren. Door biologische en mechanische processen worden stikstofverbindingen gemaakt zoals ammoniak en stikstofoxide. En als er te veel stikstof in kwetsbare natuurgebieden terechtkomt, kan dat slecht zijn voor de dieren en planten die daar leven.
Wanneer stikstofverbindingen uit de lucht neerslaan op de grond, kan het de biodiversiteit in kwetsbare natuurgebieden bedreigen. Dit kan bijvoorbeeld gebeuren bij de bouw van wegen, bruggen en andere grote infrastructurele projecten die kunnen leiden tot meer stikstofuitstoot.
Slim bouwen rondom Natura 2000-gebieden
Stel je voor: er wordt een nieuwe wijk gebouwd, dichtbij een natuurgebied. Het natuurgebied moet zo min mogelijk hinder ondervinden van de nieuwe wijk. De wind blaast stikstofdeeltjes in een bepaalde richting. Zorg voor constructies waar die deeltjes tegenaan waaien, zodat ze niet in het natuurgebied terechtkomen. Dit betekent dat er bijvoorbeeld grondwallen gemaakt kunnen worden, of er een bos tussen het natuurgebied en de woningen aangelegd kan worden met bomen en planten die beter omgaan met stikstof.
De volgende vraag is: hoe ga je bouwen? Bouw je alleen laagbouw, of komt er hoogbouw tussen de laagbouw en het natuurgebied? Hier geldt hetzelfde principe als bij het aanleggen van het bos: de stikstofdeeltjes waaien tegen de hoogbouw aan, vallen neer en bereiken minder snel het natuurgebied. Van ammoniak en stikstofoxide wat wordt uitgestoten door verkeer worden mensen over het algemeen niet ziek, maar planten en dieren wel. Waardoor de biodiversiteit afneemt. Hoogbouw neerzetten op een andere plek ten opzichte van de laagbouw heeft effect op de stikstofdepositie in een Natura 2000 gebied.
Stikstofberekeningen doen (ook met de Omgevingswet)
Het doen van een stikstofberekening zit in de plan- en ontwerpfase voor het doen van een eventuele vergunningsaanvraag. Er is namelijk niets vervelender dan halverwege het project erachter komen dat het project stagneert door stikstof. Ook na de invoering van de Omgevingswet moet een initiatiefnemer van een project aantoonbaar maken of er significante gevolgen zijn van de bouw van een project en het gebruik van het opgeleverde product voor Natura 2000-gebieden. Die significante gevolgen door bijvoorbeeld vermesting zijn alleen met een stikstofberekening te bepalen.
Zo’n berekening doe je met een AERIUS-calculator. De uitkomst van een Aerius-berekening is in mol/ha/jr. Aerius rekent uit wat er aan stikstof in de omliggende Natura 2000-gebieden valt. Dat is de stikstofdepositie. Je voert in wat je de lucht in brengt aan stikstof en Aerius geeft je het resultaat van de depositie in de omliggende N-2000 gebieden.
Training Succesvolle Stikstofaanpak bij (Civiele) Bouwprojecten
Met de training Succesvolle Stikstofaanpak van Bouwmeesters vind jij makkelijker de oplossing voor jouw project. Hoe creëer je stikstofruimte? Wat mag nog wel? Wat zijn de mogelijkheden om een (onderhouds)project door te laten gaan? Op deze vragen weet je het antwoord na deze training en wordt jouw (civiele) bouwproject een succes.
