Je wilt duurzaamheid een plek geven in je projecten, maar weet niet goed waar te beginnen. Duurzaamheid is zo’n breed begrip en wat is nou precies ‘duurzaam’ in jouw project? Een duidelijk stappenplan en tools helpen je in dat geval op weg.

In deze blog neem ik je mee in twee instrumenten uit de landelijke Aanpak Duurzaam GWW: de Omgevingswijzer en het Ambitieweb. Wat is de meerwaarde van deze twee instrumenten, wat is het verschil en hoe kan jij ze morgen al inzetten in jouw projecten?

Manifest Duurzaam GWW 2030 in de startblokken

Duurzaam GWW is een samenwerking tussen overheden, marktpartijen en kennisinstellingen om grond-, weg- en waterbouwprojecten te verduurzamen. In 2013 startten zij met de eerste Green Deal Duurzaam GWW, waarvan het vervolg (de Green Deal 2.0) eind 2020 afliep. Op dit moment staat het vervolg, het Manifest Duurzaam GWW 2030, in de startblokken. Het doel is gelijk gebleven: om een duurzame transities in de infra te realiseren moet duurzaamheid een integraal onderdeel uitmaken van al onze projecten. Om dat doel te bereiken en duurzaamheid te concretiseren in projecten is een praktische en uniforme aanpak ontwikkeld, de Aanpak Duurzaam GWW met de Omgevingswijzer en het Ambitieweb als twee belangrijke instrumenten.

De overeenkomsten

  • De Omgevingswijzer en het Ambitieweb hebben op het eerste gezicht veel met elkaar overeen:
  • Allebei de instrumenten benaderen duurzaamheid integraal en geven concrete invulling aan de 3 P’s van duurzaamheid: People, Planet en Profit (of Prosperity).
  • Zowel de Omgevingswijzer als het Ambitieweb splitst het brede begrip duurzaamheid uit in 12 thema’s. De keuze voor de 12 thema’s komen grotendeels overeen.
  • Ze zijn beide een visuele weergave van duurzaamheidsthema’s en kunnen als communicatiemiddel flexibel worden ingezet, afhankelijk van de behoefte van betrokken stakeholders en de fase waarin het project zich bevindt. De grootste meerwaarde van beide instrumenten bereik je bij voegtijdige inzet in een project of gebiedsontwikkeling.
  • Beide instrumenten bieden handvatten in het gesprek over duurzaamheid en het verantwoorden van een bewuste duurzame keuze.

De verschillen

De Omgevingswijzer kan voor verschillende doelen worden ingezet. In het algemeen gebruik je de Omgevingswijzer om de kansen en risico’s voor de 12 duurzaamheidsthema’s in beeld te brengen. Je ‘scoort’ je project of gebiedsontwikkeling op elk thema groen (positief), rood (negatief) of neutraal. Dit leidt tot een visualisatie waarin je in één oogopslag kan zien waar de kansen en kwetsbaarheden of risico’s zich bevinden. Dit kan je doen om bijvoorbeeld de huidige inrichting van een gebied te analyseren of de impact van je project op de leefomgeving in beeld te brengen. Waar je met de Omgevingswijzer de situatie in beeld brengt: de huidige situatie of een toekomstige situatie (een oplossingsvariant) bepaal je met de Ambitieweb gezamenlijk welke situatie je ambieert: wat is je duurzame ambitie en op welke van de 12 duurzaamheidsthema’s wil je de focus leggen?

Wat kies je?

Je doel bepaalt dus welk instrument je inzet: wil je een huidige of toekomstige situatie in beeld brengen, dan zet je de Omgevingswijzer in. Wil je de ambities of doelen in beeld brengen, dan gebruik je het Ambitieweb. Bij wat meer complexe of grotere projecten kan het ook van meerwaarde zijn om allebei de instrumenten in te zetten. In de Aanpak Duurzaam GWW wordt in principe de Omgevingswijzer opgevolgd door het Ambitieweb. De resultaten van de Omgevingswijzer vormen dan input voor de ambitiebepaling. Scoort je project bijvoorbeeld al goed op het thema biodiversiteit in de Omgevingswijzer, kan je kiezen om hierop extra in te zetten met een hoge ambitie in het Ambitieweb: je gaat dan dé groene parel met ecologische waarde in de omgeving creëren. Er kan ook gekozen worden om juist hoog in te zetten op de thema’s die slecht scoren in de Omgevingswijzer en dus aandacht verdienen. Scoort jouw project dus slecht op materialen, kan je kiezen voor een hoge ambitie op dat thema, door in te zetten op bijvoorbeeld hergebruik van materialen en de inzet van biobased materialen.

Complexiteit werkt verlammend – eenvoud werkt

De meerwaarde van beide instrumenten zit in de eenvoud van het instrument. Ik merk dat de abstractheid van het begrip duurzaamheid en de complexiteit om ermee aan de slag te gaan verlammend kan werken. De Omgevingswijzer en het Ambitieweb helpen in de concretisering en maken het gesprek over duurzaamheid eenvoudig. Groepen reageren enthousiast op het gesprek met behulp van de instrumenten: het brengt verschillende disciplines bij elkaar en helpt ons integraal te kijken naar onze omgeving en projecten. En: het is visueel, je ziet je resultaten in één oogopslag. Kortom: de Omgevingswijzer en het Ambitieweb zijn de broodnodige handvatten die we nodig hebben in onze duurzame transitie.

Wil je zelf aan de slag met het Ambitieweb, in jouw projecten of samen met een projectteam? Schrijf je dan in voor de training Vliegende start met duurzaamheid, waarin we de toepassing van het instrument concreet maken met behulp van een casus. Met de training kan je gelijk de volgende dag zelf al het Ambitieweb inzetten in jouw projecten.